Renècs sens masqueta

En 1794, aprèp la casuda de Robespierre e la fin de la terror, la joinessa daurada, descabestrada,s’arronçèt dins los plasers. Embugats de musc, de muscada, nomenats per aquò «Muscadins», se vestissián de tengudas falordas que los fasiá paréisser vistacorts, boçuts, chiquets. Se mainèron tanben de voler cambiar lo biais de prononciar d’unas paraulas. En primièr, la letra «r» que se prononciava a l’epòca rotlada, èra jutjada tròp provinciala, e de mai, primièra de la «revolucion» aborrida, se prononcièt mai docetament, al punt de la far desaparéisser. Aqueles cranes, coma avián a la boca pas que las expressions «es incredible, paraula d’onor, es meravilhós paraula d’onor,» que prononciavan : «inc’edible, me’avilós, pa’aula d’ono’», lor balhèron lo nom de «incredibles e meravilhosas».

Dins la crisi que sèm a traversar, seriá benlèu interessant d’estudiar la modificacion de la prononciacion d’unas mots, los que contenon consonantas explosivas, productritz d’ondadas d’escupits portaires del vírus, ambe en primièr sus la lista, la letra «p». Poiriam la prononciar mai en doçor o pas brica coma avián fait los Incredibles e Meravilhosas per la «r». Poiriam prononciar aital : la (o)la, la (p)olitica, la (p)runa, la gre(p)ia, la gri(p)a, la sa(p)iéncia... e hilh de (p)uta.

Sabèm dempuèi la comediòta - «sketch» en francés- del paure J.C. Coudouy, qu’aqueles tres mots son mai qu’un renèc : rics en gradacions tradusisson en gascon una paleta de sentiments e esmogudas. Aquel novèl biais de prononciar permetriá als Gascons de s’exprimir sens retenguda, de servar la riquesa de la lenga, sens dangièr de propagacion del vírus, quitament s’an pas agut léser de se botar la masqueta abans que lo renèc los vengue a las pòtas.

tornar a la lista